Dziedziczenie spadkowe

Każdy z nas, kto zgromadził jakikolwiek majątek lub odwrotnie - długi - po śmierci pozostawi spadek.  Prawo reguluje jak będzie przebiegało takie dziedziczenie. Tylko czy w każdym przypadku dziedziczenie ustawowe jest najlepsze? Zaryzykuje stwierdzeniem, że rzadko takie dziedziczenie spełni oczekiwania spadkodawcy.
 
Rozważmy kilka przykładów:

kliknij:



Przykład 1
Młode małżeństwo posiadające mieszkanie, na które zaciągnęli kredyt hipoteczny. Jeżeli któreś z nich by zmarło, prawo spadkowe określa, że pół mieszkania stanowi własność małżonka żyjącego, z druga połowa jest spadkiem. Dziedziczy to drugi małżonek w połowie (czyli ma swoją połowę mieszkania + połowę części dziedziczonej - łącznie 3/4 mieszkania). Pozostałą 1/4 część mieszkania odziedziczą pozostali spadkobiercy współmałżonka, czyli rodzice zmarłego! O ile relacje w rodzinie są dobre, to w przypadku podziału majątku mogą już takie nie być. Gorzej, jeżeli już były złe przed nieszczęściem!
Czy takie rozwiązanie dla młodych małżonków jest dobre?

Przykład 2
Młoda rodzina: tata, mama, 1 dziecko np.5 lat, mieszkanie w kredycie hipotecznym na 30 lat, samochód, wspólnota majątkowa.
Jeżeli jedno z rodziców umrze, to majątek zostanie podzielony na pół i część po zmarłym odziedziczy drugi z rodziców oraz dziecko, czyli 3/4 majątku (analogicznie jak w poprzednim przykładzie) będzie należało do rodzica żyjącego, a 1/4 w tym przypadku odziedziczy dziecko. Czy to jest lepsza sytuacja niż poprzednia? Niekoniecznie. Jak rodzic ma zarządzać majątkiem (mieszkaniem, samochodem) kiedy w hipotekę i do dowodu rejestracyjnego samochodu zostanie dopisane jako współwłaściciel dziecko? Może się pojawić potrzeba sprzedaży mieszkania lub samochodu (np. w sytuacji trudnej finansowo dla samotnego rodzica). Czy dziecko będzie mogło podpisać np. akt notarialny? Oczywiście nie! Taką sprawę można załatwić wyłącznie poprzez zgodę Sądu Rodzinnego - jednak to długo trwa oraz Sąd może takiej zgody nie wydać. Czy zatem dziedziczenie ustawowe to dla tej młodej rodziny dobre rozwiązanie?

Przykład 3
Para w związku nieformalnym. Sytuacja bardzo skomplikowana, gdyż żyjąc razem, mają wiele wspólnych składników majątku, ale ustawowo nie dziedziczą po sobie niczego. Spadkobiercami jest ich najbliższa rodzina - rodzice i rodzeństwo, a w przypadku ich braku dalsza rodzina. W tym przypadku również można przekazać majątek testamentem osobie wskazanej- czyli partnerowi, jednak ta osoba najpierw zapłaci podatek od spadku - jako nabywca z III grupy podatkowej - progresywnie, 20% od kwoty powyżej 20556 zł. Poza podatkiem do zapłaty pozostaną zachowki - jak w powyższych przykładach.

Takich przykładów można podawać wiele... a i tak nie wyczerpiemy tego, czym życie i nagła jego utrata może nas zaskoczyć.

Jaki z tego wniosek?
 
Jeżeli zgodzisz się z tym, że wszyscy ludzie są śmiertelni (bo nie wszyscy tak uważają :-)) oraz z tym, że tej newralgicznej daty, czyli śmierci nikt nie zna - powinieneś  być przygotowany na to, żeby śmierć najbliższej Ci osoby nie sparaliżowała Twojego życia poprzez kłopoty finansowe! Co możesz zrobić, by ułatwić życie Twojemu współmałżonkowi w przypadku Twojej śmierci?
1.         W banku złożyć Dyspozycję na Wypadek Śmierci - określisz w niej kto ma dysponować Twoim kontem gdybyś zmarł. Unikniesz sytuacji, w której bank zablokuje konto do momentu przedstawienia dokumentu potwierdzającego dziedziczenie.
2.         Sporządzić Testament (to nieprawda, że od tego się umiera :-)) - określ w nim, kto ma dysponować Twoim majątkiem w razie Twojej śmierci.
Testamentem możesz  przekazać majątek zgodnie z Twoją wolą. Jednak osoby, którym majątek by przypadł ustawowo, a zostały pominięte w Twoim testamencie, mogą domagać się zachowku, tj. zapłaty 1/2 wartości spadku, który by do niego trafił, gdyby testamentu nie było (w szczególnych przypadkach 2/3). Jeśli dziedziczysz na podstawie testamentu, taki zachowek musisz wypłacić gotówką, jednak składniki majątku będą należeć do Ciebie i będziesz mógł nimi dysponować. Nikt nie zostanie wpisany dodatkowo do hipoteki czy też dowodu rejestracyjnego samochodu.
Pamiętać musisz o tym, że jeżeli chcesz przekazać testamentem majątek o znacznej wartości, np. mieszkanie/ dom, to powinieneś przewidzieć z jakiego źródła Twój spadkobierca zapłaci ewentualny podatek oraz należne zachowki.
Wg mnie najlepszym rozwiązaniem jest zawarcie ubezpieczenia na wypadek Twojej śmierci, ponieważ Twój spadkobierca dziedzicząc majątek otrzyma również pieniądze z polisy, które mogą posłużyć do rozliczeń finansowych, do których będzie zobligowany prawem.

Temat spadków to obszerna dziedzina. Bez prawnika lub osoby dobrze poruszającej się w tym temacie (zdarzają się Agenci Ubezpieczeniowi specjalizujący się w temacie dziedziczenia i sukcesji) ani rusz.
Jeśli chcesz mieć uporządkowane te sprawy, najlepiej przedyskutuj to ze specjalistą - uzyskasz wskazówki jakie rozwiązania w Twojej sytuacji będą najlepsze.